रेहेकुरीचं अभयारण्य

आज मी काही गोष्टी शिकलो. काहीतरी शिकलो; त्यामुळे दररोजसारखाच आजचाही दिवस वाया गेला; असं म्हणता येणार नाही!
पहिली गोष्ट म्हणजे अभयारण्याच्या वाटेवरच असताना काळवीटांच्या एका कळपाने दर्शन दिलं. दहा जणं होती ती! काळवीटं…एका नरामागे एका कळपात पाचेक माद्या असतात!! असंच आपणही व्हावं, अशी नैसर्गिक उर्मी जागृत झाली…असावं, तर असं असावं…बलदंड शरीर, रूबाबदार शिंगं, पिळदार म्हणावीत तसली शिंगं, उगाचंच दुडकत स्वत:च्या कळपाभोवती, नाक वर करून फेऱ्या माराव्यात…माद्यांना आकृष्ट करावं नि इतर नरांशी तितक्याच त्वेषानं भांडावं!! इतकं शिकलो!
मग अभयारण्यात अजूक काही दिसले…सर्व एकच प्रकार…दूरवर होते, व्यवस्थित दिसले नाहीत…सकाळचा एक कळप दिसला तेवढाच. परत फिरतानाही तोच कळप पुन्हा रस्त्यावरतीच दिसला. त्या कळपामागे एखाद-दुसरं कुत्रं धावत होतं…त्याच्यापुढे तोच मघाचा उमदा नर पळत होता. दुसरी गोष्ट शिकलो, ती म्हणजे… “अपने गली में तो कुत्ता भी शेर होता हैं!”
एकंदरीत, male:female ratio, सत्ता, दरारा, घाबरगुंडी, माज नि टरकेपणा इ.इ. विचार करण्यासारख्या गोष्टी!
अभयारण्यातून बाहेर आलं तरी, मनातलं जंगल संपत नव्हतं…शिवाय त्यात हातात पडलेलं मिलींद वाटवेंचं “आरण्यक”! प्रवासभर नुस्ता विचार…काय करायचं मी, माझ्या आयुष्याचं!! (हा तसा कधीच न सुटणारा प्रश्न! तो तसाच ठेवला बाजूला!)
राशीमच्या देवीला गेलो…तिथं भजन म्हणत काही लोकं बसली होती, ते ऐकत बसलो…पायातले हंटर शूज काढून आत जाण्याची इच्छा होत नव्हती…देवीचं दर्शन बाहेरूनच घेतलं. मंदिराभोवती फिरून कळसांचे काही फोटो काढले नि टाळ्या वाजवत भजनी मंडळींबरोबर बसलो…वारा वाहत होता…मंदिराबाहेर मुघलांच्या काळातल्या घुमटांसारखं बांधकाम दिसलं…अहमदनगर हा मुघलांचा प्रदेश.
मग गाडीतली लोकं म्हटली, “चला आपण सिध्द्टेकच्या गणपतीला जाऊ”. मग निघालो, गणपतीला…रस्त्यात एक आडवा ट्रक…लांबडा. मग सगळ्या म्हाताऱ्या-कोताऱ्यांनी, दगडं आणली, रस्ता बनवला, नि आमची गाडी पुढे काढली… “गणपती बाप्पा मोरया! गणपती बाप्पा मोरया!”
एकंदरीत श्रध्दा, गडबड-गोंधळ, हिरमोड नि हिरीरी इ.इ. विचार करण्यासारख्या गोष्टी!
येताना रस्तात जोशी वडेवाल्यांचा एक बोर्ड दिसला…ज्याची काही अक्षरे गळून पडली होती… दिसत होतं ते म्हणजे – जो…डेवाले…मग त्यातली काही अक्षरं मनानीच गाळली…नि नाही-नाही ती combinations केली…
Curiosity, creativity, नि अनुकरण इ.इ. विचार करण्यासारख्या गोष्टी!
पुण्यात पोहोचलो, तेव्हा रात्रीचे साडेदहा झालेले…पाऊस कुत्र्यासारखा कोसळत होता…गाडी काढली नि पावसात कुत्र्यासारखा भिजत, थंडीने थाड्थाड उडत, भगतसिंगाचं गाणं गात कसाबसा हॉस्टेलला पोहोचलो, अकरा वगैरे झालेले…खायची सोय नाही, थोडंफार वरचं खाणं खाऊन झोपी गेलो…
शिकलो…ते म्हणजे फक्त जगाचा विचार करून पोट भरत नाही!! स्वत:चा विचार प्रथम! मघाचा प्रश्न उफाळून वर आला… काय करायचं मी, माझ्या आयुष्याचं!! (हा तसा कधीच न सुटणारा प्रश्न! तो तसाच ठेवला बाजूला!)

Can't Help It!

बोटाने पेन गच्च पकडून मनात येणाऱ्या विचारांना, ते ज्या प्रकर्षतेने येतील त्या-त्या भावनेने कोऱ्या आणि अगदीच कुमार भासणाऱ्या कागदावर सहजपणे उतरवणं किती वेगळं आणि तेच सगळं मनातलं अर्धं लक्ष laptop कडे आणि अर्धं keyboard कडे ठेवत लिहीणं किती वेगळं…नाही का? व्यवस्थित font निवडा, तो नीट्पैकी समजून घ्या आणि मग लिहायला बसा, लिहीत-लिहीता सतत ते document save करत रहा…आणि stuff!! भावनावेगाने लिहायला बसावं आणि मग आवेग ओसरत जाईल किंवा interest संपत जाईल तसं-तसं document type होत राहील; असली काही योजना सध्यातरी available नाही! पेन, वही, शाई यांचं तसं काही नाही…अजिबातच नाही! सवय कशाची तर, पेन आणि वहीची…मग त्रास होणारच ना?! गाढवाला लहानपणापासून त्रासाची कामं शिकवली आणि एके दिवशी कमी त्रासाचं काम दिलं तरी त्याला त्रास होणारचं, तो कमी होतोय याचं भान नाही पण पुर्वी किती छान होतं, याचा फुकटचा अभिमान!
प्रत्येक गोष्टीला काही फायदे-तोटे असतातच…पेन आणि कागदावर लिहीणं असंच काहीसं फायद्या-तोट्यांचं…पण डोळे झाकले आणि पेन-कागद डोळ्यांसमोर आणले तर आठवत ते फक्त एक तरल romantic वातावरण…त्यात काहीसं अद्रुश्य असं काही, जे तिथेच आहे, मात्र ते तिथे असण्याचा भास वाटतो फक्त…आठवतात गुलाबी कागदांवर निळ्या शाईने रेखाटलेली प्रेमाची स्वप्ने, तुटलेल्या प्रेमाच्या, आशा-अपेक्षांच्या रंगी-बेरंगी कविता, कवितांच्या वेली, संगीताचे सुरमयी बोल, मस्तीखोर चटक-मटक doodling ची रेखाचित्रे…काहीतरी abstract art…कागदांवर रेखाटलेले dating चे programs; “मला या-या वेळेस call कर…” वगैरे वगैरे!! आणि सर्वात height म्हणजे आपले कधीच जुळू न शकणारे हिशोब!! तसं काही लोकांना पावती पुस्तकं वगैरे आठवत असेल, पण… (who cares!!)
Laptop म्हटला की मला पहिल्यांदा आठवतो तो म्हणजे माझा anti-glayer चष्मा….मग आपसूकच डोळ्यांवर धुळीसारखी जमणारी झोप आणि डोळे कोरडे पडतात म्हणून पर्यायाने येणारे artificial tear drops!! किती unnatural वाटावं असं सगळं नाही का?! कागदाशी संबंध तुटला, हात आणि पेनाचा संबंध तुटला, मन किंवा मेंदू म्हणा हवं तर…त्याचा आणि शरीराबाहेर पडणाऱ्या खाजगी मतांचा संबंध तुटला…उरली ती फक्त digital माल-मत्ता!!
मी इथे लिहावं, कुणीतरी ते पहावं… “अरे वा! छान…keep writing” comments मारव्यात…कुणीतरी ते copy करावं आणि कुठेतरी post करावं…ते लिखानही कुठून आलेलं तर त्याच-त्या माझ्या कोरड्या, artificially रडणाऱ्या डोळ्यांतून, मी smoothly type करून enter केलेल्या माझ्या multitasking करणाऱ्या मेंदूतून आलेलं…मेंदूतूनच!! Imagine, तुम्ही एका word document मधे तुमच्या होणाऱ्या किंवा झालेल्या प्रेयसीला प्रेम-पत्र लिहीत आहात… “प्रिये, हा चंन्द्र आज एवढा फिक्का का पडलाय…तू घराबाहेर तर नाही ना पडलीस…” वगैरे! शक्य नाही होत अश्या गोष्टी imagine करणं…isn’t it? उगाच अवघड वाटतं…पण करणार काय? Can’t help it!
सगळेच आता वापरतात, म्हणून आपणही वापरायचं…मनात कुठेतरी भिती आहे आपण एकटेच मागे राहून जाणार तर नाही ना! म्हणून वापरायचं…सोपं पडतं म्हणून वापरायचं आणि मग अश्या वेळेस essence ची पर्वा करतं कोण?! इतरांचं माहीती नाही मला, पण एवढं मात्र नक्की लहान-पणापासून ज्यांचा लळा होता त्यांना असं मागं टाकून देणं जीवावर येतं…ते तेवढं घ्यायचं आणि लिहीता-लिहीता एखादा खरोखरीचा अश्रू सोडून द्यायचा वाहणाऱ्या पाण्यात…असाच सहज…थोडातरी essence रहावा म्हणून. आणि मनातल्या मनात बरळायचं थोडा change हवा बरं का!
- पंकज कोपर्डे
६.०९.०९ पुणे

आपण आपल्याच आयुष्यात किती अडकून पडलेलो असतो ना…ते खिडकिपल्याडचं निळं आकाश, मागच्या कैक दिवसांपासून पाउस पडतोय म्हणून खास हिरवे झालेले नेहमीचेच उघडे-बोडके डोंगर, कित्येक दिवसांपुर्वी पाहिलेलं वडाचं पिल्लू…आणि त्याच्यावरचं दयाळाचं इवलंसं घरटं…

“काय झालं असेल रे आता त्या पिलाचं? मोठा वड झाला असेल नाही?! इतका मोठा की, आपण मस्त सूर-पारंब्या खेळू शकू!! आणि दयाळाची सगळी पिल्लंही चांगली मोठी होवून, आकाशात भराऱ्या घेत, शिट्ट्या मारत पोरींभोवती पिंगा घालत असतील…ते डोंगर…shit, बावड्या, च्यायला काय गार वारा साला?! असा झोंबला होता संपूर्ण अंगालाच आणि तिथंच अगदी साष्टांग नमस्कारही घातला होता चक्क! त्या डोंगराच्या भव्यतेवर प्रसन्न होवून!! हा हा! आणि ते निळं आकाश…(सुस्कारा)…तिनं आणि मी दोघांनी एकत्रच चित्रं काढली होती, त्या आकाशात! अगदी घराच्या भिंतीवर आपलं मूल रेघोट्या मारतं ना, अगदी तशीच…मग कुठं गेली ती आता?”
ती गेली आता उडून, निळ्याभोर आकाशात, स्वत: काढलेली चित्रं परत सगळी आणायला…
गेली मात्र आणि परत फिरकली नाही…म्हणून तर सध्या तुला ह्रुद्याशी धरून खिडकीत असतो मी बसून…

“पण मग चल ना…बाहेर जावू, पुर्वीसारखंच…ते सगळं तिथल्या-तिथंच आहे की?”

Hmm…
सगळं खरं रे मना…पण सगळं ते तिकडे, खिडकीपल्याड…तू सध्या इकडेहेस, गजांआड!!
तुला काहीच कल्पना नाही, काय-काय घडून गेलंय, तुझ्या पाठीआड!!!

कात्री

दिवसाच्या भरगच्च चित्राला कात्री लागावी आणि संध्याकाळीचा कपटा तेवढा हरवून जावा...तसं आज काही घडलं!

आयुष्यातला एक हरवलेला पाउस आणि कात्री लागलेली एक सोनेरी संध्याकाळ बाहेरच्या बहकलेल्या वा़ऱ्यात मांजा तुटलेल्या पतंगांसारखे...मी माझ्या फुल्ली एअर-कडिशन्ड, हायली इक्विप्ट लॅबच्या गॉगल ग्लासआडून पाहिले!

असे अजून किती दिवस, मी कात्री लावणारेय मनाला...देवच जाणे!

एक्सा...

ती विचारायची; "बोल कुठं जायचं?"

"Side-walk, coffee house, CCD?" तिच्याकडे पर्याय होते; नव्हतं असं काहीच नाही! आणि निर्णयांना होवुन जायचो...मी ठार बहीरा!

हिरवा सिग्नल लागला की ती म्हणायची, "चल चंद्रावर जाऊ!!"

आकाशात एक चन्द्राची कोर...छोटंसं लॉन, त्यात नाचणारे मोर; दगड-धोंड्यांचाच एक छोटासा धबधबा, चमचमणाऱ्या चांदण्यांचा चमचमणारा दिवा...तिथं फ़क्त मी आणि ती...आणि काही ठरावीक डोकी...तिथं येण्याचा रस्ता फ़क्त तिला माहिती!

"चल चन्द्रावर जाऊ!!"